تركيبات شيميايي بره مومبطور كلي، بره موم ذاتاً از ۳۰ درصد موم، ۵۰ درصد رزين و بلسان گياهي، ۱۰ درصد روغن هاي عصاره اي و معطر و ۵ درصد از گرده گل و ساير مواد، تشكيل شده است. تاكنون اجزاي زيادي از تركيبات شيميايي آن شناسايي شده اند. تركيب شيميايي بره موم در بلغارستان، تركيه، يونان و الجزاير مورد بررسي قرار گرفت كه همه آن ها نشان مي داد بره موم حاوي تركيباتي نظير فلاونوئيدها و استرهاي اسيدهاي كافئيك و فروليك مي باشد. ماده ترشح شده از شكوفه گونه هاي مختلف سپيدار، منبع اصلي بره موم در نواحي معتدل، از جمله اروپا، آسيا و آمريكاي شمالي است.
تركيبات بره موم هاي مختلف كاملاً متغير است كه استفاده پزشكي از آن و استانداردسازي را دچار مشكل مي كند. يكي از محققان گزارش داده است كه تركيب شيميايي متفاوت آن بدست آمده از منشأهاي مختلف، ممكن است باعث فعاليت هاي بيولوژيكي متفاوت آن ها شود. هر چند، نمونه هاي مختلف مي توانند نوعي خاصي از فعاليت را مشتركاً از خود نشان دهند. استاندارد سازي جهاني بره موم مي تواند دشوار و پيچيده باشد، بطوري كه بررسي دقيق تركيبات بره موم و منشأ گياهي آن، ضروري است، زيرا تركيب آن بوسيله تركيبات منبع گياهي آن مشخص مي شود. روش بررسي خواص آن و انجام تحقيقات مقايسه اي، استفاده از نمونه هاي مشخص شده شيميايي براي آزمايشات بيولوژيك مي باشد كه راهنمايي هايي براي استاندارد سازي و كنترل كيفيت يك نمونه مشخص را ارائه مي دهد.
خواص بره موم
خواص درماني بره موم گزارش شده است كه كاربرد باليني بره موم در موارد ابتلا به سرطان و ساير بيماري ها، به دليل حلاليت آبي ضعيف و در نهايت، دسترسي زيستي سيستمي كم، محدود بوده است. درمان عفونت واژني كانديديازيس نيز، با استفاده از ژل حاوي بره موم، كه خاصيت ضد قارچي مشابه كرم كلوتريمازول را نشان داده، در موش هاي آزمايشگاهي آزمايش شده است.
اثرات درماني بره موم در بيماريهاي دهان و دندان نيز بطور گسترده مورد بررسي قرار گرفته است. برخي محققان فعاليت بره موم در كودكان داراي پوسيدگي دندان را بررسي كردند و دهان شويه حاوي بره موم را به مدت ۱۵ روز متوالي به ۱۵ كودك دادند. پس از ۲۱ روز، همان دهان شويه به همراه كلرهگزيدين (CHX) استفاده شد. فعاليت ضدعفوني كنندگي اين ماده بر تجمع بيوفيلم باكتري هاي دهاني و تعداد استافيلوكوك موتانس درون بزاق مورد ارزيابي قرار گرفتند كه مشاهده شد كه بره موم نيز مي تواند مانند كلرهگزيدين عمل كند.
۱. ضد ميكروب
خاصيت ضدباكتري بره موم بطور گسترده مورد بررسي قرار گرفته است و محققان مختلف، فعاليت ضد باكتريايي آن را اثبات كرده اند. برخي از اين محققان، تأثير بره موم در برابر ميكرو ارگانيزم هاي مرتبط با التهاب لثه در افراد با HIV مثبت را بررسي نموده و نتايج اميدوار كنندهاي در برابر بيو فيلم، بدون عوارض جانبي در حفره دهاني، دست يافته اند. همچنين تأثيرات بره موم بر گروه هاي استرپتوكوك موتانس اثبات شده كه نشان دهنده قدرت بره موم و تركيبات آن به عنوان عامل هاي كاريو استاتيك و توسعه فرآورده هاي بيوتكنولوژيك جهت كنترل پوسيدگي دندان و ساير بيماري هاي عفوني است.
بره موم در محيط آزمايشگاهي ميتواند بطور مستقيم بر ميكرو ارگانيزم ها اثر بگذارد. از طرف ديگر، مي تواند سيستم ايمني درون بدن را تحريك نموده و مكانيزم هاي درگير در از بين بردن ميكرو ارگانيزمها را فعال نمايد. تركيب آن با داروهاي ضدميكروبي نيز مورد بررسي قرار گرفته است. يافته هاي پيشين نشان داده اند كه بره موم، مقاومت ديواره باكتريها در برابر آنتي بيوتيك ها را كاهش داده و اثرات مضاعفي را به همراه آنتي بيوتيكها در تأثير بر ريبوزوم از خود نشان دادند، اما به نظر مي رسد كه با آنتي بيوتيك هاي اثرگذار بر روي DNA يا اسيد فوليك، تعامل ندارند.همچنين محققان گزارش كرده اند كه بره موم ضد قارچ نيز مي باشد. اين ماده مي تواند درصد رشد قارچ آفلاتوكسيني و آسپرژيلوس فلاووس را كاهش دهد.
۲. ضد تومور
محققين مختلف خاصيت ضد تومور بره موم در بدن را از طريق آزمايش بر روي موش هاي آزمايشگاهي و خوكچه هاي هندي گزارش كردند. فعاليت سيتوتوكسيك آن در آزمايشگاه با استفاده از خطوط سلولي توموري متعدد مورد مطالعه قرار گرفته است. آنها دريافتند كه القاي مرگ سلولي برنامه ريزي شده، متوقف نمودن چرخه سلولي، مهار متالوپروتئينازهاي محيطي، خاصيت ضد رگ زايي و جلوگيري از متاستاز و هجوم بافتي با مكانيزم هاي فعاليت آن در مقابل سلول هاي تومور مرتبط بوده اند.
كافئيك اسيد و فنتيل استر و آرتاپلين سي با توجه به اثرات ضد توموري خود، بطور گسترده مورد تحقيق قرار گرفته اند كه اين تركيبات، مسيرهاي ژنتيكي و بيوشيميايي مختلف پيشرفت سرطان را هدف قرار مي دهند.
۳. بهبود سيستم ايمني بدن
بره موم به تقويت سيستم ايمني بدن كمك مي كند. محققان دريافته اند كه مصرف بره موم باعث مي شود نوعي فعاليت تنظيم سيستم ايمني بر روي گيرنده هاي سلولي، توليد سيتوكين و فعاليت ضد قارچي مونوسيت ها بر روي انسان ها داشته باشد كه اين خاصيت هاي بارز به دوز مصرف بره موم بستگي دارد. همچنين محققان متعدد گزارش كرده اند كه بره موم و اجزاي تشكيل دهنده آن، توليد آنتي بادي را با استفاده از آنتي ژن هاي مختلف را افزايش مي دهند. اين اطلاعات، ظرفيت بره موم در كمك به توليد واكسن ها را نشان مي دهد.